کیفیت ترجمه کتاب با ارزیابی الگوی زبان شناختی 

تعادل و معنا در ترجمه کتاب تخصصی  

تاکنون به معرفی رویکردهای مختلف ارزیابی ترجمه کتاب با نگاهی به این که چگونه به مواجهه روابط بین متون و عوامل انسانی درگیر در عمل ترجمه  کتاب و نیز بین ترجمه ها و عملیات های متنی دیگر می پردازند، اشاره نمودیم. این روابط به طور ضمنی به مهمترین مفهوم در نظریه ترجمه کتاب  یعنی «تعادل» می پردازند؛ مفهومی که به طور خلاصه در مقالات قبلی به آن اشاره شد. تعادل، ریشه در فهم زبانی عامه مردم  از ترجمه کتاب به عنوان «بازتولید» چیزی که در اصل در زبان دیگری خلق شده دارد. چراکه دیدگاه مرسوم از این که چه چیزی ترجمه را ترجمه می کند، دیدگاه ترجمه به عنوان نوعی رابطه دوگانه را مشروعیت می بخشد؛ دیدگاهی که از طریق رابطه ای هم با متن اصلی و هم با متن ترجمه توصیف می شود. تعادل علاوه بر نقش مهم خود به عنوان یک مفهوم تشکیل دهنده ترجمه، مفهومی اساسی برای ارزیابی کیفیت ترجمه کتاب نیز محسوب می شود. بنابراین الگوی نقد ترجمه زبانی و نقشی کاربردشناختی که نویسنده این کتاب مطرح کرده است. مسلماً بر پایه تعادل است. در اینجا ترجمه ها به عنوان متونی که از دو جهت محدود می شوند تلقی میگردند، یعنی هم از سوی متون اصلی و هم از سوی شرایط ارتباطی دریافت کننده جدید. این مبنای «رابطه تعادل» است یعنی رابطه بین متن اصلی و متن ترجمه آن تعادل معیار اصلی کیفیت ترجمه است. یکی از اهداف ارزیابی بسنده این است که رابطه ای تعادلی از طریق متمایز کردن چارچوب های مختلف تعادل، به عنوان مثال شرایط غیر زبانی ارزش های دلالتی و زیبایی شناختی طراحی مخاطبان و آخرین نکته و البته نه کم اهمیت ترین آن هنجارهای متنی کاربرد است که از پژوهش های تجربی متون موازی و تحلیل های کاربردشناسانه تطبیقی در ترجمه کتاب نشأت گرفته است.

هر مترجمی سلسله مراتبی از نیازهای به تعادل را که می خواهد در ترجمه کتاب دنبال نماید، ایجاد می کند دلیل آن هم بدیهی است چراکه تعادل نقشی کاربردشناختی برای ترجمه کتاب از همه مناسب تر است. این مسأله در الگوی نقشی کاربردشناختی که در آن تعادل به حفظ «معنا» در دو فرهنگ و زبان مختلف مرتبط است منعکس می شود. سه جنبه از این «معنا» برای ترجمه کتاب بسیار مهم است جنبه های معناشناختی کاربردشناختی و متنی.

بنابراین، ترجمه کتاب یا متون ترجمه تخصصی را می توان به عنوان جایگزین یک متن در زبان مبدأ با متنی از لحاظ معناشناختی و کاربردشناختی معادل در زبان مقصد تعریف کرد و ترجمه با کیفیت ، به منزله کسب معادلی معناشناختی و کاربردشناختی است. شرط اولیه برای نیل به چنین معادلی  آن است که متن ترجمه کتاب باید نقشی معادل با متن اصلی آن داشته باشد. با این حال، این نیاز را باید با توجه به وجود تمایز تجربی به ترجمه های آشکار و نهان دسته بندی کرد؛ مفاهیمی که به طور دقیق در ادامه بحث و بررسی خواهند شد.

برای ثبت سفارش ترجمه روی لینک زیر کلیک کنید.

ثبت سفارش و صدور فاکتور رایگان  با تلگرام -  ایتا  - واتس اپ  
خانم یگانه09190771853 
ساعت غیراداری-تعطیلات :
آقای سروش09190771835 

استفاده از «نقش» بر این پیش فرض استوار است که عناصری در متن ترجمه وجود دارند که با توجه به ابزار مناسب می توانند نقشی را آشکار کنند. استفاده از مفهوم نقش در اینجا نباید با نقش های زبان معادل گرفته شود چراکه نقش های مختلف زبانی همواره آشکارا در هر متنی در کنار هم وجود دارند و تصور برقراری تعادلی ساده بین نقش زبان با نقش متن یا نوع متن بیش از حد ساده انگارانه است. یا به بیان دقیق تر، نقش متن به صورت کاربرد شناسانه به عنوان کاربرد متن در یک بافت خاص تعریف می شود. بنابراین متن و «بافت موقعیت» نباید به عنوان دو ماهیت جداگانه تلقی شوند بلکه بافت موقعیت که متن خود را در آن آشکار می سازد به واسطه رابطه ای نظام مند بین محیط اجتماعی و ساختار نقشی زبان در متن جای داده شده است. بنابراین متن باید به عنوان موقعیت خاصی که آن را در برگرفته برشمرده شود و برای این منظور باید شیوه ای تعیین کرد تا مفهوم گسترده بافت موقعیت را به بخشهای قابل کنترل یعنی ویژگی های خاص بافت موقعیت و یا «ابعاد موقعیتی» تفکیک کرد در زبان شناسی نقش گرای نظام مند نظام های مختلفی مطرح شده اند که ابعاد موقعیتی را به مثابه عناصر انتزاعی بافت موقعیت مشخص می کنند.

الگوی اولیه ارزیابی کیفیت ترجمه مطروحه از سوی هاوس (۱۹۷۷) دارای سه بعد است که نویسنده متن، آنها را به لحاظ زمانی، جغرافیایی و خاستگاه اجتماعی معرفی می نماید. این الگو شامل پنج بعد کاربرد شناختی زبان است که موضوع متن و تعامل و ارتباط بین نویسنده و دریافت کنندگان از لحاظ رابطه نقش اجتماعی نگرش اجتماعی و یا سطح سبک، میزان مشارکت شرکت کننده و میزان نوشتاری بودن یا گفتاری بودن متن را به طور مبسوط شرح می دهد. عملکرد این الگو در ابتدا شامل تحلیل متن اصلی با توجه به این مجموعه از ابعاد موقعیتی است که برای آنها همبسته های زبانی ای وضع شد. این همبسته های زبانی ابعاد ،موقعیتی همان ابزاری هستند که به واسطه آن نقش متنی درک می شود. نقش متنی نتیجه تحلیل زبان شناختی- کاربرد شناختی در امتداد این ابعاد است به نحوی که هر بعد به دو جزء نقشی اندیشگانی و بینا فردی مربوط می شود. گستراندن متن با این ابعاد تصویر خاصی از یک متن را ارائه می دهد که نقش آن را مشخص می کند آنگاه این نقش به عنوان یک معیار متنی فردی تلقی می گردد که بر مبنای آن متن ترجمه شده ارزیابی می شود. آن میزانی که تصویر متنی و نقش ترجمه (همان طور که از تحلیل مقایسه ای حاصل میشود) با تصویر و نقش متن اصلی مطابقت دارد همان میزانی است که بر مبنای آن ترجمه از لحاظ کیفیت کفایت میکند بنابراین آن مجموعه از ابعاد موقعیتی، نوعی «وجه مقایسه» است. در ارزیابی تطابق نسبی متن اصلی و ترجمه تمایزی بین «عدم تطابق های بعدی» و «عدم تطابق های غیر بعدی» صورت می گیرد. عدم تطابق های بعدی همان خطاهای کاربردشناختی است و عدم تطابق های غیر بعدی همان خطاهای مربوط به معانی دلالتی در ترجمه کتاب و همچنین نقض هنجارهای زبان مقصد است بنابراین قضاوت کیفی نهایی ترجمه کتاب شامل هر دو نوع این خطاها و بیان یک تطابق نسبی این دو مولفه نقشی است.

لیست هزینه ترجمه کتاب 

در الگوی تجدید نظر شده، ابعاد سیاق کلاسیک ،هلیدی، یعنی موضوع سخن عاملان سخن و شیوه سخن به کار می روند (رک ،هلیدی ۱۹۷۳، ۱۹۹۶؛ هلیدی و متیسن ،۲۰۱۱). موضوع در برگیرنده عنوان و محتوای متن مطالب مورد بحث با لحاظ نمودن تفاوتهای میزان عام بودن خاص بودن یا طبقه بندی اقلام واژگانی بر اساس دستورالعمل های مربوط به درجه بندی آنها در قالب واژه های تخصصی عمومی و رایج است. این الگو همچنین شامل به اصطلاح «فرآیندهای» متفاوتی مانند «فرآیندهای مادی» افعال کنشی فرآیندهای ذهنی (افعال تفکر، اعتقاد، تفسیر) و یا افعال ارتباطی (بودن و داشتن) می شود . عاملان سخن به ماهیت مشارکت کنندگان یعنی گوینده و شنونده ارتباط بین آنها از لحاظ قدرت اجتماعی و فاصله اجتماعی و نیز میزان «بار احساسی» اشاره دارد. این مورد شامل خاستگاه زمانی ،مکانی جغرافیایی و اجتماعی خالق متن و دیدگاه فکری احساسی یا عاطفی او یا همان دیدگاه شخصی وی از طریق محتوایی که او تصویر می کند و وظیفه ارتباطی ای که درگیر آن است می باشد. علاوه بر این، عاملان سخن در برگیرنده «نگرش اجتماعی»، یعنی سبک های متفاوت (رسمی، مشورتی و غیر رسمی) می باشد. شاخص های زبانی موجود در بعد عاملان سخن در برگیرنده وجه و وجهیت است. وجه، اشاره به هر دو مجرای گفتاری و یا نوشتاری (که می تواند «ساده» یعنی «متن نوشتاری ای که باید خوانده شود» و یا «پیچیده» یعنی «متن نوشتاری ای که باید خوانده شود و گویی نوشتاری نیست») و میزانی که مشارکت واقعی یا بالقوه بین نویسنده و خواننده مجاز است دارد. مشارکت نیز می تواند «ساده» مانند تک گویی ای که بدون مشارکت مخاطب در متن آمده و یا «پیچیده» با سازوکارهای مختلف مشارکت مخاطب که مشخصه متن است، باشد. به هنگام لحاظ نمودن تفاوت های مستند زبانی در متون بین ابزار گفتاری و نوشتاری (ر.ک هلیدی و حسن ،۱۹۸۹). به ابعاد ادبی سواد شفاهی پیکره محور تجربی نیز توجه داده می شود (ر.ک. بایبر، ۱۹۸۸ ؛بایبر و همکاران ،۱۹۹۹) که بر مبنای آن انتخاب های زبانی ممکن است نشان دهنده ابزار ارتباطی یا همان خلق متن به شکل غیر اطلاع دهنده در مقابل اطلاع دهنده؛ ارجاع صریح در مقابل وابسته به موقعیت و ارائه اطلاعات به شکل انتزاعی در مقابل غیر انتزاعی باشد.

برای ثبت سفارش ترجمه کتاب روی لینک زیر کلیک کنید.

ثبت سفارش و صدور فاکتور رایگان  با تلگرام -  ایتا  - واتس اپ  
خانم یگانه09190771853 
ساعت غیراداری-تعطیلات :
آقای سروش09190771835 

با این حال، نوع تحلیل متنی که در آن ویژگی های زبانشناختی کشف شده در متن اصلی و در ترجمه کتاب با مقوله های عاملان سخن، موضوع و شیوه سخن همبسته است، مستقیماً به بیان نقش متنی فردی (و مولفه های بینا فردی و اندیشگانی آن) منجر نمی شود. بلکه مفهوم گونه در طرح تحلیلی به شکلی «بینابین» گنجانده شده، گویی جزو مقوله های سیاق موضوع سخن، عاملان سخن و شیوه سخن است. گونه، فرد را قادر می سازد تا هر نمونه متنی را به آن دسته متونی که با آنها هدف یا نقش مشترکی دارد ارجاع دهد گونه یک رده بندی فرادستی نسبت به سیاق است. در حالی که سیاق ارتباط بین متون و «خرده بافت» آنها را دربر می گیرد گونه نیز متون را با کلان بافت جامعه فرهنگی - زبانی که متن در آن جای گرفته (هم چون خطبه ای که به طور سنتی در عبادتگاه ایراد می شود) مرتبط می نماید.

روی هم رفته، تحلیل ارائه شده در این الگوی ارزیابی ترجمه کتاب در امتداد سطوح متن خاص، سیاق و گونه است که به شیوه ای نظام مند یکی را بر دیگری سوار می کند و تصویر متنی ای ایجاد می کند که نقش متن خاص را مشخص می کند. اما، همان طور که پیش تر اشاره شد این که آیا و چگونه می توان در واقع این نقش متنی را حفظ کرد، بستگی به نوع ترجمه ای که برای متن اصلی در نظر گرفته شده است، دارد.

ایران ترجمان با انتخاب مترجم برگزیده با برگزاری ازمون ها ی آنلاین تخصص مترجم را در رسته کتاب شما بررسی و بعد از تایید ارجاع به مترجم متخصص ترجمه کتاب شما را تضمین مینماید.

برای ثبت سفارش ترجمه روی لینک زیر کلیک کنید.

ثبت سفارش و صدور فاکتور رایگان  با تلگرام -  ایتا  - واتس اپ  
خانم یگانه09190771853 
ساعت غیراداری-تعطیلات :
آقای سروش09190771835